Wyzwania automatyzacji i cyfryzacji. Oswajanie ryzyka

Algorytmy i sztuczna inteligencja (AI) znacząco wpływają na praktyki społeczne, w tym na zachowania ekonomiczne. Wykorzystywane są do optymalizacji procesów, takich jak zarządzanie zasobami ludzkimi, handel algorytmiczny czy modelowanie ryzyka. Automatyzacja decyzji ekonomicznych możliwa jest dzięki analizie danych, co rodzi pytania o etykę oraz możliwe uprzedzenia zawarte w danych i ich interpretacji przez algorytmy. Równolegle, rośnie ryzyko reprodukcji istniejących nierówności i wykluczeń, co jest widoczne między innymi w sektorze finansowym.

Elementem nowej rzeczywistości algorytmicznej są technologie kontroli, które wymagają przemyślanej regulacji. Wzrost świadomości potrzeby kontroli nad algorytmami i sztuczną inteligencją wynika z obaw o dehumanizację procesów decyzyjnych oraz o nadużycia, jakie mogą wyniknąć z nieodpowiedzialnego użycia technologii. W wielu miejscach na świecie pojawiają się strategie oporu wobec digitalizacji i automatyzacji, które z jednej strony mogą przynieść korzyści, ale z drugiej – prowadzić do zatrzymania procesów rozwojowych.

Algorytmy mogą zwiększać efektywność, redukować koszty i poprawiać jakość usług, ale mogą także wzmocnić podziały i wykluczenia. Procesy te wywołują kulturowe transformacje w „algorytmicznej nowoczesności”, kształtując nowe formy pracy, relacyjności i gospodarki. Jednocześnie prowadzą do narastającej niepewności związanej z wpływem automatyzacji na życie społeczne, gospodarcze i osobiste.

Przykładowo datyfikacja to nie tylko wielkie zbiory danych, organizowane przez algorytmy. To także relacje, zbudowane wokół kontekstów i infrastruktur, o których naturę, dynamikę i wyjątkowość pytają się nauki społeczne. Czy nisze tworzą wyspy, a wyspy – archipelagi, które są w stanie zmieniać zachowania społeczne na większą skalę? Pytanie to powraca, gdy na ulicach miast bądź w przestrzeni publicznej pojawiają się masy współdziałających. Jaka jest natura więzi między nimi? Czy pozwala ona budować trwalsze ekosystemy? Jak bardzo są one pod wpływem władzy strukturalnej większych graczy? W centrum problemów, które chcielibyśmy poruszyć podczas sesji są kwestie mobilizacji, interesów, władzy, samoorganizacji oraz współdziałania w cyfrowych sieciach.

Interesują nas:

• Wykluczenia, uprzedzenia i nierówności cyfrowe w nowych technologiach.
• Praktyki oswajania ryzyka procesu algorytmizacji
• Cyfrowe technologie kontroli vs. kontrola technologii cyfrowych (kontrola implementowana jako troska, kontrola implementowana jako efektywność)
• Datyfikacja – kryteria, strategie i etyka pomiaru 
• Transformacje kulturowe w “kondycji algorytmicznej”