Praktyki troski w życiu codziennym grup i jednostek jako wyraz oporu i emancypacji

 Zagrożone kryzysami strukturalne, instytucjonalne, organizacyjne cechy życia społecznego ujawniają się i aktualizują w praktykach codzienności. Analiza indywidualnych praktyk i narracji stanowi postulat badawczy nowych studiów nad rodziną i studiów nad niepełnosprawnościami. Codzienne praktyki, tzw. „zwyczajne momenty” (ordinary moments) obrazują rozwój relacji (Gabb, Fink 2015). Wymiarami silent intimacy, są takie praktyki, jak wspólne spędzanie czasu, dawanie wsparcia, dzielenie się dobrami materialnymi, wiedzą, sprawowanie opieki, okazywanie uczuć etc. Praktyki intymności, opieki, troski odnoszą się do rodzicielstwa, pokrewieństwa i małżeństwa oraz oczekiwań i zobowiązań, które związane są z tymi praktykami (Morgan 1996).

Pojęcie troski kojarzy się w pierwszym rzędzie z opieką nad najbliższymi, jej konstytutywnym elementem jest relacyjny charakter oraz kontekstualność. Praktyczne wymiary troski, choć niekiedy niewerbalizowane, wręcz przezroczyste dla obserwatora zewnętrznego, mogą być postrzegane  jako wyraz oporu i emancypacji grup i jednostek, skutecznie wiążą praktykujących ze sobą i z otoczeniem społecznym w dobie kryzysów i niepewności. Interesującą kwestią jest konstrukt pracy opiekuńczej w perspektywie dostępu opiekunów do rynku pracy, jak i rodzinnej nieodpłatnej pracy – najczęściej kobiet. Jaka jest relacja troski i opieki? Praca opiekuńcza jest przejawem troski (jako emocji) ale też może być wykonywana bez troski jako emocji, jako wyraz zinstytucjonalizowanej publicznej troski

Na uwagę zasługuje dyskusja na temat tego, czym jest opieka i usługi opiekuńcze a czym asystencja, zestawienie znaczeń „egalitaristic care” versus „paternalistic care” (Mladenov, 2021), a w jeszcze szerszym kontekście procesy emancypacyjne różnych grup środowiska niepełnosprawnościowego. Praktyki troski zyskują nowe znaczenia w realiach zapośredniczonych przez nowe technologie i „inżynierie społeczne”. Pojawiają się pytania o wymiary opieki na odległość, a także problem samotności i kwestie transhumanizmu, tzn. zastępowania opiekunów w erze jednoosobowych gospodarstw domowych robotami socjalnymi/społecznymi.

Proponowane obszary dyskusji to m.in.:

• Niewidzialny nadzór w pracy opiekuńczej.
• Troska, opieka, praca opiekuńcza – wciąż aktualne wyzwania teoretyczne i koncepcyjne
• Zinternalizowane praktyki opieki i troski w warsztacie socjologa – wyzwania metodologiczne i badawcze.
• Społeczne uwarunkowania troski jako emocji i praktyki – znaczenia i atrybuty.
• Zakresy realizowania praktyk troski – nadawcy i odbiorcy w sferze prywatnej i publicznej.
• Troska sprawowana za pomocą technologii – powiązania między troską a nadzorem, zapośredniczonym przez technologie.