Nowe sąsiedztwa w polskich miastach i na obszarach wiejskich. Wieloetniczne sąsiadowanie

Procesy migracyjne w Polsce przechodzą w ostatnim dziesięcioleciu istotne przemiany. Według ocen demograficznych (np. Okólski 2021), w drugiej dekadzie XXI wieku dokonało się w Polsce  tzw. przejście migracyjne. Po latach przewagi emigracji nad imigracją, obecnie więcej osób przybywa do kraju niż go opuszcza. Zjawisko to dotyczy nie tylko Polski, jest elementem przemian pozycji systemowej całego regionu Europy Środkowej, która przeżywa okres intensywnego wzrostu i notuje wyraźną poprawę wskaźników jakości życia. Na konsekwencje zmiany pozycji systemowej regionu nakładają się konsekwencje pełnoskalowej wojny Rosji przeciwko Ukrainie i (tymczasowego) osiedlenia się na terenie Polski prawie miliona osób z doświadczeniem uchodźstwa wojennego. Dodaje to procesom migracyjnym i uchodźczym w naszej części Europy dynamizmu i unikatowego charakteru na tle procesów w zachodzących w dłuższej perspektywie czasowej, w Europie Zachodniej. Procesy te dobrze widać w miastach i na poziomie polityk publicznych realizowanych przez samorządy, na rynkach pracy, rynku nieruchomości, na poziomie stosunków społecznych, relacji międzyludzkich. Obecność ukraińskich migrantów zmienia także krajobraz społeczny obszarów wiejskich. Migranci i uchodźcy, zamieszkujący polskie miasta i wsie, stają się obecni w przestrzeni publicznej i instytucjonalnej. Są coraz bardziej aktywną i widoczną zbiorowością, której liczebność i potencjał staje się elementem dyskusji na temat oswajania ryzyk jakie przynosi nam teraźniejszość i przyszłość. Co więcej, krajobraz migracyjny Polski staje się coraz bardziej zróżnicowany: oprócz Ukraińców, mamy do czynienia z cudzoziemcami z innych krajów trzecich, w tym azjatyckich i afrykańskich.

Proponowana sesją/sympozjum ma na celu przyjrzenie się procesom oswajania tej nowej sytuacji w wymiarze lokalnym, poprzez zamieszkiwanie i sąsiadowanie, pracę, uczęszczanie dzieci do szkół, odpoczynek w parkach. Oswajają się zarówno migranci jak i lokalni mieszkańcy, którzy także często są mobilni. Skupiona będzie na sąsiadowaniu osób reprezentujących odmienne etniczności, narodowości i kultury.

Prelegentki i prelegenci przedstawią badania, które pokazują, jak nowe sąsiedztwa kształtowane są przez praktyki codzienne i przez polityki dotyczące migracji, zatrudnienia i zamieszkiwania, a także przez różnych aktorów indywidualnych i zbiorowych, takich jak aktywiści, organizacje pozarządowe i fundacje, urzędy państwowe, władze lokalne, szkoły, wspólnoty mieszkaniowe, media. Ich głosy będą dotyczyły oddolnych i odgórnych sposobów rozumienia nowej sytuacji i tego, jak nowi sąsiedzi wpisują się w albo przekształcają już istniejące w miastach i na obszarach wiejskich  linie podziałów i łączności. Chodzić tu może zarówno o procesy gentryfikacji i degradacji dzielnic miast, o dyskryminacje na tle etnicznym i rasowym, o zamieranie i odradzanie się życia w całych miejscowościach (zwł. na obszarach wiejskich) o wpływ imigrantów na funkcjonowanie instytucji (żłobki, szkoły), jak też o procesy wspierania migrantów i ich integracji.