„Kapitalizm bez majątku?” – mechanizmy reprodukcji i zmiany źródeł bogactwa, segregacji i mobilności społecznej we współczesnej Polsce

Czy w Polsce obowiązuje nieco odmienna wersja „parsonowskiego paktu”, w której ekonomiści i ekonomistki zajmują się majątkiem , a socjolożki i socjologowie –  kapitałem i bogactwem? Jak się mają porządki gromadzenia zasobów i reprodukcji statusu do porządków pracy, kariery i osiągania statusu? Od „kapitalizmu bez kapitalistów” (Eyal, Szelenyi, Townsley 2000) oraz obserwacji formowania, aktywności i stylów życia klas uwaga socjologów skupiona była na osiągnięciach, awansie, tudzież reprodukcji pozycji społecznej i różnicach w stratyfikacji.  Czy dziś powinniśmy zastąpić opozycję, obecną w dyskursie jeszcze na początku lat dwutysięcznych „kapitał-praca”, na opozycję „majątek – praca”? Coraz więcej diagnoz ekonomicznych współczesności potwierdza lub modyfikuje (ale nie zaprzecza) tezy Piketty’ego, o dominacji majątku nad kapitałem we współczesnych gospodarkach. W Polsce, mamy tego bardzo biograficzną manifestację: skala problemu sukcesji w polskich przedsiębiorstwach jest podobna do skali tego procesu w dziwiętnastowiecznych Stanach Zjednoczonych Ameryki, w trakcie narodzin przemysłowego kapitalizmu. Oto całe pokolenie, które budowało kapitalizm w Polsce zadaje sobie pytanie – „co z majątkiem zrobią moje dzieci”? Czy socjologia podejmuje dyskusję o rekonfiguracjach źródeł zasobów, o mechanizmach ich reprodukcji lub zmiany? Te pytania prowadzą nas do dyskusji nad porządkami stratyfikacji, choćby klasowej, z wciąż dyskutowaną tezą o „hegemonii klasy średniej”, ale także do konstatacji dotyczącej niewielkiej ilości badań nad interesami grupowymi i elitami, we współczesnej Polsce. Coraz więcej badań wskazuje na rosnące nierówności, przede wszystkim za sprawą wzrostu odsetka, a nade wszystko – majątku „bogatych”. To zaś prowadzi do pytania o ich źródła pozycji, mobilności i kontroli społecznej. Ale także – do badania relacji społecznych, które łączą i rozdzielają rozmaite populacje i grupy społeczne. Czy na skutek bogacenia, polskie społeczeństwo coraz bardziej zamyka dostęp do elit? Czy nieobecność klasy wyższej jest złudzeniem? A może wzrost znaczenia majątku to krok ku „refeudalizacji”, o której coraz głośniej się mówi? Celem tej sesji jest refleksja nad społecznymi i gospodarczymi źródłami generowania i reprodukcji majątku oraz kapitału w Polsce, w kontekście regionu Europy Środkowo-Wschodniej oraz szerzej – rozmaitych regionów, opisywanych poprzez rekonfigurację bogactwa i elit oraz nowych lub odnawiających się form społecznej stratyfikacji.